SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

Artyleria - Lawety XVIII w.

Karrex - 2010-11-16, 14:00
Temat postu: Lawety XVIII w.
LAWETY XVIII w.


dzia³o angielskie


dzia³o kontynentalne

Oprócz podstawy ³o¿a, w lawecie kontynentalnej lina hamuj±ca przechodzi³a przez otwory w polikach, burtach ³o¿a, natomiast w angielskiej wi±zana by³a na gronie.


Zdarza siê, ¿e niedo¶wiadczeni modelarze trzymaj±c siê instrukcji z kolekcji, montuj± czopy lufy dzia³a w otwory w burcie lawety



jak to by³o w kolekcji Galeon (SJB),
zdarza siê, ¿e sami wpadaj± na taki pomys³.



Jest to b³±d. Czopy opieraj± siê na pó³otworach lub otworach i "zamykane" s± metalowymi okuciami, jak na schematach.



Przyk³ady.
Laweta z rekonstruowanej L'Hermione z otworami w burtach na linê hamuj±c± (rozwi±zanie kontynentalne)



Jeszcze kilka szczegó³ów kó³ i ³o¿a /holenderska replika z 1990, Amsterdam, 1748 (VOC)/






Wiêcej zdjêæ w GALERII


W brytyjskich, lina hamuj±ca przechodzi³a przez oczko nad gronem, poza tym lina hamuj±ca nie bieg³a wprost od sworznia w burcie do grona lufy, tylko przechodzi³a jeszcze przez pier¶cienie z boku lawety.

Przeszukuj±c materia³y dot. lawet, znalaz³em w "Arming and Fitting of English Ships of War 1600-1815" rysunki.



Na rysunkach widaæ mniejsze tylne ko³a lawet. Wielko¶æ tylnego uzale¿niona jest od krzywizny pok³adu.
Laweta powinna byæ w miarê poziomo. Ró¿nica wysoko¶ci poziomu pok³adu na d³ugo¶ci lawety to ró¿nica ¶rednic.




Proporcje dzia³a i lawety
*:
d³ugo¶æ lufy (bez wingradu**) dzia³a to 20 ¶rednic kuli,
ko³a:
¶rednica = 3 ¶rednice kuli,
grubo¶æ = ¶rednicy kuli,
¶rednica osi = ¶rednica kuli,
odleg³o¶æ od koñca osi do stojaka – 1,5 ¶rednicy kuli
³o¿e:
grubo¶æ stojaka - ¶rednica kuli
grubo¶æ belek rozpórek z przodu i z ty³u - ¶rednica kuli
ca³kowita d³ugo¶æ podstawy - d³ugo¶æ dzia³a od wingradu do osi czopu + 1,5 ¶rednicy kuli
_____________________
*) dane przes³a³ S³awek Kromer
**) wingrad - grono




Dla zainteresowanych tematem krok po kroku w pdf-ie
http://modelshipworldforu...riage%20Kit.pdf



Karrex - 2011-03-29, 10:02
Temat postu: Akcesoria dzia³owe
TALIE


dwie talie odci±gaj±ce, lina hamuj±ca przechodzi przez boki lawety - z francuskiego portalu

Bartek napisa³:
W opisie talii pomogê sobie danymi z ksi±¿ki Historic Ship Models Wolframa zu Mondfelda:


kontynentalne XVII-XIX wiek [K]


brytyjskie XVII-XIX w.

Rysunki przedstawiaj± kolejno:
1. Breeching; wed³ug Encyklopedii broni pod redakcj± Davida Hardinga (wydawnictwo Penta, W-wa 1995) nazywana lin± hamulcow±, która s³u¿y³a wyhamowaniu dzia³a po wystrzale;
2. Gun tackle [pierwsza talia] - co do jej polskiej nazwy, to nie odwa¿ê siê na improwizacjê. S³u¿y³a do przyci±gania dzia³a ku ambrazurze po jego za³adowaniu;
3. Train tackle (talia transportowa ?) [druga talia] - s³u¿y³a do odci±gania dzia³a od ambrazury (np. w przypadku niewypa³u).

A teraz kolej na taliê, któr± przedstawiê na kolejnym rysunku (oznaczona "A"):



Jest to talia s³u¿±ca do manewrowania klap± ambrazury, jej angielska nazwa to port tackle.


furta dzia³owa (ambrazura)

1 - ambrazura,
2 - pokrywa, klapa
3 - talia do manewrowania pokryw±, klap±
4 - burta okrêtu,
5 - pok³ad bateryjny

Chyba oczywistym jest, ¿e bez tej talii obs³uga dzia³a nie mog³a byæ kompletna.
Opracowa³ Bartek


talie

Podwi±zanie dzia³a


brytyjskie XVII-XIX w.


kontynentalne oraz ³±czenia lin z oczkami

4. Muzzle lashing;
5. Breech strop;
6. Frapping (usually taken round the gun breeching and tackles);
7. Quoins.

Akcesoria, talie, klar lin (s³oneczka).



S³oneczko
http://img166.imageshack.us/img166/8743/o1slo.jpg


Je¿eli dysponujecie dok³adnym opisem akcesoriów do obs³ugi dzia³a (wycior, dobijak itp.) zapraszam do wspó³pracy :-)
Znawców zagadnieñ zwi±zanych z artyleri± XVIII w. dot. obsady (np. artylerzysta, dzia³onowy itp.) równie¿ zapraszam.

Karrex - 2012-03-01, 23:47
Temat postu: Lawety dzia³
waliza napisa³/a:
...
W zwi±zku z lawetami mam konkretne pytanie - sposób podnoszenia lufy by³ regulowany klinem (mam na mysli te "rozwiniête" w formie lawety z 18 wieku) . W dzia³ach l±dowych ten klin czêsto by³ poruszany ¶rub±. Jak wygl±da³o przesuwanie tego klina na okrêtach? Przygl±dam siê ró¿nym fotografiom np z " Victory" ale nic tam nie widzê.
...

Krzysztof Gerlach napisa³:
    W artylerii okrêtowej d³ugo nie stosowano takich finezyjnych rozwi±zañ z kilku powodów. Przede wszystkim skala potrzeb by³a mniejsza – z uwagi na wystawanie lufy przez furtê mo¿liwy k±t podniesienia (czy k±t depresji) by³ znacznie mniejszy ni¿ te wykorzystywane w artylerii polowej czy oblê¿niczej;
    celowanie na l±dzie mog³o byæ du¿o bardziej precyzyjne, bo czêsto strzelano z nieruchomej pozycji do nieruchomego celu, a tymczasem okrêt siê ko³ysa³ (odpalenie w odpowiedniej fazie wznoszenia siê burty lub jej opadania by³o o kilka rzêdów wielko¶ci wa¿niejsze ni¿ nastawa k±ta podniesienia lufy);
    odleg³o¶æ prowadzenia ognia na morzu by³a zazwyczaj du¿o mniejsza, gdy¿ kula nie tylko mia³a trafiæ, ale i jeszcze co¶ zrobiæ przeciwnikowi os³oniêtemu kilkudziesiêcioma centymetrami dêbiny, a przy ma³ej odleg³o¶ci mala³o znaczenie k±ta podniesienia w ogóle, za¶ finezji jego ¶rubowego nastawienia w szczególe.

    Po drugie, istnia³a ró¿nica mo¿liwo¶ci, wynikaj±ca z mas dzia³ – dla artylerii polowej dzia³o 12-funtowe mog³o byæ ciê¿kim dzia³em oblê¿niczym, dla artylerii okrêtowej to by³a lekka pukawka z fregat;
    standardowe na liniowcach z epoki Victory dzia³a 32/36-funtowe o d³ugo¶ci oko³o 10 stóp i masie w granicach 3,5 tony mog³y siê znale¼æ na l±dzie tylko w charakterze armat fortecznych (nawet je¶li trafi³y siê jakie¶ wyj±tki, nie mia³o to ogólnego znaczenia);
    krêcenie korbk± dla przesuniêcia klina pod tak± luf± by³o jednak czym¶ zupe³nie innym ni¿ pod 6-funtowym dzia³kiem polowym o masie 390 kg.

    Po trzecie, dzia³a l±dowe i morskie eksploatowano w innych warunkach i w inny sposób – przekonano siê przy ¶rubach do zmiany elewacji karonad, ¿e szybko rdzewia³y i zacina³y siê na pok³adach stale zlewanych wod± morsk±. Oczywi¶cie sta³y postêp technologiczny wprowadzi³ z czasem rozmaite mechanizmy podniesienia luf (w tym ¶rubowe) tak¿e do lawet okrêtowych, ale na razie mówimy o epoce Victory i latach wcze¶niejszych. Zreszt± eksperymentalne lawety (np. Govera) ze ¶rubowymi mechanizmami pojawia³y siê na okrêtach ju¿ w wieku XVIII.

    Jednak generalnie kliny w dzia³ach okrêtowych przesuwano wtedy w przód i w ty³ rêcznie. Je¶li by³y one pozbawione tylnej r±czki (charakterystycznej dla klinów na ¿aglowcach francuskich), to mo¿na je te¿ by³o wbijaæ m³otem. Lawety – przynajmniej brytyjskie – tak konstruowano, by przy maksymalnym przesuniêciu klina do przodu, o¶ przewodu lufy ustawia³a siê pod k±tem strza³u bezpo¶redniego. Zazwyczaj okrêty zbli¿a³y siê do siebie w trakcie starcia, mo¿na wiêc by³o otworzyæ ogieñ przy klinie silnie wycofanym, czyli wylocie lufy mocno podniesionym, a koñczyæ z klinem wbitym najbardziej w przód, czyli z luf± niemal poziom±.
    Ale przede wszystkim manewry z klinem (a ju¿ zw³aszcza, oczywi¶cie, jego wycofywanie), by³y mo¿liwe dziêki podnoszeniu tylnej czê¶ci lufy za pomoc± handszpaków. Wszystkie dzia³a odlewano z czê¶ci± w ty³ od czopów ciê¿sz± od czê¶ci przedniej, wiêc dociskanie do klina zapewnia³a sama si³a grawitacji. Proszê zwróciæ uwagê na charakterystyczne stopnie (coraz ni¿sze kolejne poziomy) na ka¿dym ramieniu (policzku) lawety okrêtowej, czyli na jej p³aszczyznach bocznych. To by³y umieszczone na odpowiednich wysoko¶ciach punkty podparcia handszpaków, zmieniaj±ce je w d¼wignie dwuramienne. Handszpaki by³y d³ugie, wiêc krzepcy marynarze bez trudu unosili na chwilê ty³ najciê¿szych nawet armat, pozwalaj±c na dowolne ustawienie klina – mo¿e nie tak precyzyjnie jak ¶rub±, ale za to nieporównanie szybciej (zw³aszcza przy du¿ych zmianach). A w walce na morzu szybkostrzelno¶æ by³a jeszcze d³ugo po zakoñczeniu wojen napoleoñskich w zdecydowanie wy¿szej cenie ni¿ precyzja nastawy zasiêgu strza³u.


W przyk³adzie widaæ wyra¼nie klin i schodkow± budowê policzków lawety.


Karonada na Victory, na eksponatach (2 karonady) nie ma obecnie ¶rub do ustawiania k±ta dzia³a.

Dziadek - 2021-02-08, 09:19

Ilustracja typowego dzia³a 36 funtów na okrêcie wojennym (74 armaty) z XVIII wieku. (za GREG Digital #D)

Rozdzielczo¶æ 4k














https://www.artstation.com/artwork/lVQy0e
https://www.artstation.com/artwork/3GQ8A
https://www.artstation.com/artwork/rAB6P2




Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group