SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

Olinowanie - Węzły żeglarskie

Karrex - 2018-11-22, 22:22

Węzły żeglarskie

Członkowie załogi dużego żaglowca musieli umieć wykonywać wiele węzłów niezbędnych do wykonywania różnorodnych zadań.
W tym rozdziale przyjrzymy się najważniejszym węzłom o różnych zastosowaniach.



Węzeł kotwiczny, służy do łączenia cumy z pierścieniem kotwicy.

Liny niezbędne do obsługi siedemnastowiecznego galeonu – podobnie jak w przypadku współczesnych żaglowców – wymagały użycia wielu węzłów. Wszystkie węzły stosowane na statkach, od najprostszych po najbardziej skomplikowane, muszą mieć pewne szczególne cechy. Nie mogą sprawiać trudności w wykonaniu, nie mogą się rozluźniać, a tym bardziej rozwiązywać, a jednocześnie muszą być pomyślane tak, by w razie potrzeby łatwo je było rozplątać – również wtedy, gdy lina jest napięta i mokra. Spośród niezliczonych węzłów używanych na statkach pokażemy tylko te najpopularniejsze, dzieląc je ze względu na ich zastosowania. Należy pamiętać, że skomplikowane węzły zawsze są kombinacją prostszych węzłów. Zanim się im przyjrzymy dokładniej, ustalmy, że część liny, na którą działa siła rozciągająca, nazywa się „częścią pracującą liny”, a część za odcinkiem zamocowanym do stałego punktu – „wolną końcówką liny”.

Węzły do blokowania

Węzły te są wykonywane na końcach lin, aby zapobiec ześlizgiwaniu się z nich bloków czy kotwic i są wykonywane na linach ruchomych, takich jak szoty czy fały.



Węzeł zwykły, dobrze znany, zwany jest również supłem. Zgrubienie zabezpieczające linę przed wysunięciem z bloku lub kipy. Trudny do rozwiązania po zaciśnięciu.
Sztyk (półsztyk) służy do przywiązywania końca liny do elementów zewnętrznych, takich jak pierścień lub uchwyt oczkowy.
Ósemka dobrze blokuje i szybko ją można rozwiązać. Używane są również ósemki z pętlą, którą można zastosować jako uchwyt lub zamocować nią linę.
Ciężarek rzutkowy służy do blokowania i obciążania; ułatwia na przykład rzucanie cumy. Węzeł knagowy jest stosowany do mocowania liny do knagi lub kołkownicy. Często na kołkownicy obwiązuje się całą wolną część liny. Aby przywiązać linę do drzewca, wykonuje się zacisk oplotowy, a żeby przymocować ją tymczasowo do haka, stosowany jest węzeł hakowy.

Węzły do łączenia lin

Służą do łączenia końców dwóch lin, czyli zastępują splot. Kiedy już nie są potrzebne, łatwo się rozwiązują, dzięki czemu liny można wykorzystać wielokrotnie bez potrzeby ich przecinania.



Węzeł płaski, podobnie jak krzyżowy, służy do łączenia dwóch lin o jednakowej średnicy.
Węzeł szotowy służy do łączenia lin o różnych średnicach i jest mocowany w szczególności do rogów dolnych żagla (rogów szotowych).

Węzły do skracania lin

Na pokładzie statku unikano cięcia lin. Aby skrócić linę, marynarze wiązali na niej specjalne węzły. Często węzły te były stosowane po to, żeby nie obciążać bezpośrednio zużytych odcinków liny. Odcinki te wchodziły w skład węzła i nie podlegały dzięki temu naprężeniom. Najbardziej popularnym węzłem tego typu jest węzeł skrótowy.

Węzły do przywiązywania lin



Wykonuje się je bezpośrednio na jakimś przedmiocie (drzewcu, pierścieniu, oczku uchwytu itp.) aby coś przymocować do tego przedmiotu lub do liny. Najczęściej stosuje się je na linach ruchomych i wykonuje zgodnie z kierunkiem skrętu liny.
Węzeł wyblinka, inaczej zwany wantowym, zwykły, podwójny lub z pętlą, jest najbardziej rozpowszechnionym węzłem mocującym. Nadaje się do wielu celów, a w przeszłości był używany do mocowania wyblinek do want - drabinek z lin umożliwiających szybkie dostanie się na platformy i reje.
Węzeł kotwiczny - rybacki, kotwiczny podwójny jest używany do mocowania liny kotwicznej do pierścienia kotwicy.


liny obsługujące reje i żagle są knagowane na nagielbanku, a reszty lin są buchtowane

Właścicielem praw autorskich utworu jest DeAgostini
____________________________________________
Zobacz też:
» Węzły żeglarskie
https://szkolazastepowychrzeka.files.wordpress.com/2014/02/wc499zc582y.pdf

Karrex - 2018-12-06, 22:22
Temat postu: Węzły, bloki i wielokrążki
Węzły, bloki i wielokrążki

Węzły ratownicze i węzły zaciskowe są stosowane do tworzenia pętli stałych lub ruchomych na końcu liny.
Obsługę lin ułatwiały specjalne krążki zwane blokami oraz zespoły bloków i lin, czyli wielokrążki (talie).



Bloki z przeplecionymi przez nie linami tworzyły talie

Omówimy najważniejsze węzły żeglarskie. Opiszemy również urządzenia ułatwiające posługiwanie się linami, za pomocą których sterowano żaglowcem.

Węzły ratownicze – pętle

Węzły te, nazywane przez polskich żeglarzy ratowniczymi, są po prostu pętlami tworzonymi na końcu liny, które nie zaciskają się i nie przemieszczają się pod wpływem obciążenia. Węzły te można wykonać szybko nawet jedną ręką i często zakłada się je na polery, haki, knagi i rozmaite drążki.


węzeł ratowniczy


Po zdjęciu pętli z przedmiotu, na który była założona, nie rozwiązuje się ona i może być ponownie użyta. Dlatego właśnie węzły ratownicze są uważane za węzły bezpieczne i jednocześnie łatwo można je rozwiązać, nawet gdy lina jest mokra. Istnieją różne rodzaje węzłów ratowniczych. Oprócz zwykłego węzła ratowniczego warto wspomnieć o ratowniczym podwójnym, ratowniczym z zawleczką i pętlowym podwójnym – wszystkie służą do tworzenia pętli na końcu liny.

Węzły zaciskowe

W węzłach tych tworzone są pętle, które się zaciskają wokół przedmiotów, na które są nałożone, kiedy lina się napręża. Im większe obciążenie części pracującej liny, tym silniej węzeł zaciska się wokół przedmiotu, do którego mocowana jest lina.

Jak mocować linę

Liny trzeba było układać w uporządkowany sposób, tak aby się nie plątały – ponieważ splątanie lin uniemożliwiało ich szybkie użycie – i aby można było je łatwo znaleźć. Dlatego układano je na kołkownicach w sposób przedstawiony na rysunku. Koniec liny, już zwiniętej w buchtę, skręcano, aby uzyskać odcinek liny skręconej z dwóch jej kawałków. Następnie ten skręcony koniec owijano wokół buchty i zakładano go na nagiel (kołek), mocując bezpiecznie buchtę.


Małe wyjaśnienie - przez buchtę rozumie się luźno okręconą (w koło) linę bez przewiązu - co często wykonują błędnie modelarze

Sieci

Z lin i węzłów składały się różne elementy wyposażenia żaglowców np. wyblinka jako "drabina sznurowa", ringabulina do poruszania sercem dzwonu okrętowego czy gałka bosmańska jako obciążenie rzutki lub zakończenie ringabuliny. Należały do nich również sieci. Na rysunku powyżej ukazana jest sieć złożona z łatwych do wykonania węzłów, którą wykorzystać można w różny sposób: do łowienia ryb albo do przeładowywania bomem ładunkowym drobnicy towarowej na pokład, do ształowania ładunku na czy pod pokładem również jako hamak lub siatkę do przechowywania różnych przedmiotów. W takich siatkach, umieszczanych na nadburciach liniowców, trzymano na przykład hamaki marynarzy.


gałka bosmańska

Współcześnie można też zaobserwować wycieraczki z liny



Zobacz też
» Sploty tureckie
http://santisimatrinidad....p?p=17035#17035
    Jak znacie jeszcze inne, użyteczne na żaglowcach elementy z lin i węzłów to zamieśćcie tu lub w słowniku.

Bloki i talie

Wiele lin na żaglowcu służyło do obsługi rei i żagli. Liny musiały być jednym końcem połączone z elementami takielunku, którymi trzeba było manewrować, a ich drugi koniec musiał opadać na pokład, żeby marynarze mieli do niego dostęp. Aby ułatwić przesuwanie lin, zmieniać kierunek siły przenoszonej przez linę oraz zmniejszać siłę niezbędną do podnoszenia dużych ciężarów, stosowano specjalne krążki zwane blokami, przez które przechodziły liny. Bloki były owinięte pętlą z liny (niekiedy był to węzeł ratowniczy), za pomocą której można było mocować blok do stałego przedmiotu.
Bloki łączono często w talie (wielokrążki), czyli zespoły co najmniej dwóch bloków połączonych ze sobą liną. Talie zmniejszały siłę niezbędną do pokonania oporu elementów olinowania. Sposoby wykonywania talii i ich użytkowania zostanie omówiony w innym poście lub wątku.

Rodzaje bloków

Na galeonach znajdowały się setki bloków o różnych kształtach i zastosowaniach. Rysunki poniżej ukazują ich najczęściej spotykane typy.




Ponieważ każdy z nich służył do wykonywania określonego zadania lub znajdował się w określonym miejscu, będą omówione w późniejszych postach razem z linami, do których były przymocowane.



Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group