SHIPMAN Strona Główna SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat :: Następny temat
Dynastia Wazów
Autor Wiadomość
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2011-05-06, 15:29   Dynastia Wazów

DYNASTIA WAZÓW

Wazowie (szw. Vasaätten) – dynastia szwedzka panująca w Królestwie Szwecji w latach 1523-1654, w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1587-1668 oraz na Śląsku w Księstwie Opolsko-Raciborskim w latach 1645-1666 i w Księstwie Nysko-Otmuchowskim w latach 1625-1655.

Nazwa dynastii pochodzi prawdopodobnie od godła vase (pol. snopek, wiązka rózg, faszyna) znajdującego się w herbie rodu.



Dynastia Wazów została założona przez regenta Szwecji Gustawa Wazę, syna szwedzkiego możnowładcy Eryka Johanssona, straconego w 1520 na rozkaz króla duńskiego Chrystiana II. Gustaw I objął tron w (1523).


Herb królów Szwecji z dynastii Wazów


Jego wnuk – Zygmunt III Waza został wybrany w 1587 na króla Polski, w Szwecji był zwalczany ze względu na wyznanie katolickie i w 1599 pozbawiony korony na rzecz stryja – Karola IX Sudermańskiego. Jednak synowie Zygmunta Władysław IV i Jan II Kazimierz panujący w Polsce używali nadal tytułów królów Szwecji, co było jedną z przyczyn wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku.


Herb królów Rzeczypospolitej z dynastii Wazów


Linia szwedzka panowała do abdykacji królowej Krystyny (córki Gustawa II Adolfa) w 1654 i wygasła wraz z jej śmiercią 9 kwietnia 1689. Linia polska skończyła się 16 grudnia 1672 na Janie II Kazimierzu (abdykował w 1668).


Chorągiew królewska z okresu panowania dynastii Wazów (1587-1668) w Polsce


Królowie szwedzcy z dynastii Wazów (linia szwedzka)

Gustaw I Waza (ur. 12 maja 1496, zm. 29 września 1560 w Sztokholmie) – król Szwecji od 6 czerwca 1523[2], założyciel dynastii Wazów.
Eryk XIV, Erik XIV (ur. 13 grudnia 1533 w Sztokholmie, zm. 26 lutego 1577 na zamku Örbyhus) – król Szwecji w latach 1560–1568.
Jan III Waza (ur. 20 grudnia 1537 w zamku Stegeborg, zm. 17 listopada/27 listopada 1592 w Sztokholmie) – książę Finlandii w latach 1556-1563, król Szwecji w latach 1569–1592.
Zygmunt III Waza (ur. 20 czerwca 1566 w Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie) – król Polski i wielki książę litewski (1587–1632), król Szwecji (1592–1599, jako Sigismund), tytularny król Szwecji (1599–1632) z dynastii Wazów.
Karol IX Waza, Karol Sudermański jako książę Karol – szw. Hertig Karl (ur. 4 października 1550 w zamku sztokholmskim, zm. 30 października 1611 w Nyköping) – król Szwecji w latach 1604–1611 (koronowany 15 marca 1607), regent Szwecji w latach 1599–1604.
Gustaw II Adolf, Lew Północy (ur. 9 grudnia 1594 w Sztokholmie, zm. 16 listopada 1632[a] pod Lützen) – król Szwecji w latach 1611–1632.
Krystyna z dynastii Wazów (ur. 8 grudnia[2] 1626 w Sztokholmie, zm. 19 kwietnia 1689 w Rzymie) – królowa Szwecji w latach 1632–1654. Abdykowała w 1654 r.

Królowie polscy z dynastii Wazów (linia polska)

Zygmunt III Waza (ur. 20 czerwca 1566 w Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie) – król Polski i wielki książę litewski (1587–1632), król Szwecji (1592–1599, jako Sigismund), tytularny król Szwecji (1599–1632) z dynastii Wazów. Starszy z dwóch synów króla szwedzkiego Jana III Wazy i jedyny z jego małżeństwa z królewną polską Katarzyną Jagiellonką.
Władysław IV Waza (ur. 9 czerwca 1595 w Łobzowie, zm. 20 maja 1648 w Mereczu) – syn Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki, król Polski i wielki książę litewski w latach 1632–1648, tytularny król Szwecji 1632–1648, formalnie car Rosji w latach 1610–1613, a tytularny do 1634.
Jan II Kazimierz Waza (ur. 22 marca 1609 w Krakowie, zm. 16 grudnia 1672 w Nevers) – król Polski i wielki książę litewski w latach 1648–1668, tytularny król Szwecji do 1660 z dynastii Wazów. Syn króla Polski i Szwecji Zygmunta III Wazy i Konstancji Habsburżanki, arcyksiężniczki austriackiej. Przyrodni brat Władysława IV Wazy. Abdykował w 1668 roku, przerywając ciągłość dynastyczną.
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
REKLAMA

Posty: 5606
Wysłany: 2011-05-06, 18:34   Dynastia Wazów / Zygmunt III Waza

 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2011-05-06, 18:34   Dynastia Wazów / Zygmunt III Waza

Zygmunt III Waza (1566 - 1632)


____________________________________________
Z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski,
ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki,
a także dziedziczny król Szwedów, Gotów i Wenedów
____________________________________________


(ur. 20 czerwca 1566 w szwedzkim zamku Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie) – król Polski (1587-1632) i Szwecji (1592-1599), tytularny król Szwecji 1599-1632 z dynastii Wazów.

Jedyny syn króla szwedzkiego Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki, córki Zygmunta I Starego. Dziedzic krwi Jagiellonów, co poniekąd zapewniło mu sukcesję tronu Polski i Litwy.

Objęcie władzy w Rzeczypospolitej Obojga Narodów



Po śmierci króla Stefana Batorego (1586) odbyła się elekcja w 1587 w cieniu konfliktu między Janem Zamoyskim, popierającym kandydaturę Wazów, a rodem Zborowskich, którzy optowali za wyborem kandydata Habsburgów. Obydwie strony przybyły na pole elekcyjne ze zbrojnymi oddziałami. W takiej atmosferze 19 sierpnia 1587 większość zebranych, wraz z interreksem – prymasem Stanisławem Karnkowskim dokonała wyboru – nowym królem został 21-letni szwedzki królewicz Zygmunt, syn Jana Wazy i Katarzyny Jagiellonki, siostrzeniec Anny Jagiellonki, która od dłuższego czasu o tę koronację zabiegała. Jednak kilka dni później opozycja obwołała królem cesarskiego brata, arcyksięcia austriackiego Maksymiliana III Habsburga.

Zatargi z kozakami o stworzenie stałej armii na żołdzie Rzeczypospolitej (kozacy rejestrowi) doprowadziły do wybuchu serii buntów na Ukrainie, krwawo stłumionych przez wojska koronne i pospolite ruszenie. W latach 1591-1593 trwało powstanie Kosińskiego, 1594-1596 powstanie Nalewajki, na schyłek panowania Zygmunta III przypada wreszcie powstanie Fedorowicza w 1630.

Król Szwecji



Pierwsze kilkanaście lat rządów Zygmunta III Wazy wypełniły starania o dziedzictwo korony szwedzkiej. Po śmierci w 1592 swego ojca, Jana III, panującego w Szwecji, został formalnie także królem tego kraju. Powstała wówczas personalna unia polsko-szwedzka.

Sam Zygmunt wyprawił się po koronę szwedzką, jednak musiał najpierw zaprzysiąc zagwarantowanie praw dla luteranizmu i wyrzec się prób katolicyzacji Królestwa Trzech Koron. Po dopełnieniu tych formalności 19 lutego 1594 został wraz z żoną uroczyście koronowany w katedrze w Uppsali na króla Szwecji.

Przeciwna katolickiemu królowi protestancka opozycja pod wodzą regenta ks. Karola Sudermańskiego doprowadziła do buntu w Szwecji. Zygmunt stanął na czele korpusu interwencyjnego, jednak wobec braku synchronizacji działań ze swoimi szwedzkimi sojusznikami poniósł porażkę w bitwie pod Linköping w 1598. To doprowadziło do jego detronizacji przez riksdag w 1599.

Wojna ze Szwecją

Gdy w 1600 Zygmunt III Waza inkorporował do Rzeczypospolitej Estonię, stało się to powodem wkroczenia wojsk szwedzkich do Inflant. Rozpoczęła się wojna, tocząca się z przerwami od 1601 do 1629. W pierwszej fazie wojny doszło do kilku spektakularnych zwycięstw: pod Kokenhausen (1601), pod Białym Kamieniem (1604) i pod Kircholmem (1605). Ostatecznie jednak pierwsza faza wojen polsko-szwedzkich okazała się dla Rzeczypospolitej niekorzystna.

Szwedzi, po zawarciu w 1617 "wiecznego" pokoju z Rosją, wznowili w 1621 działania wojenne przeciw Rzeczypospolitej w Inflantach, zajmując Rygę. W 1626 Szwedzi przenieśli działania zbrojne do Prus, opanowali porty w Prusach Książęcych, zablokowali ujścia Dźwiny, Wisły i Odry oraz port Gdański. 28 listopada 1627 doszło do bitwy morskiej pod Oliwą, w której zwycięstwo odniosła flota polska. W 1629 wojna zakończyła się jednak niekorzystnym dla Polski rozejmem w Altmarku, przy czym już wcześniej, na mocy rozejmu w Mitawie (1622), większość Inflant przeszła na rzecz Szwecji.

15 listopada 1620 roku kalwinista polski, Michał Piekarski dokonał próby zamachu na króla, gdy cały dwór był w drodze na nabożeństwo. Po tym wydarzeniu wybudowano kryty ganek pomiędzy zamkiem a lożą królewską w kolegiacie św. Jana. Zygmunt III nabył dwór Bobolich przy klasztorze bernardynów w Warszawie i przystosował na rezydencję dla najstarszego syna Władysława IV. Z powodu tego dworu, który wraz ze wspaniałym urządzeniem królewicz podarował Kazanowskiemu, wyniknął spór syna z ojcem.

Zygmunt III Waza załamał się śmiercią żony Konstancji 10 lipca 1631 i ciężko zachorował. Zmarł wkrótce na udar mózgu 30 kwietnia 1632. Został pochowany w katedrze na Wawelu w Krakowie. Sejm elekcyjny 8 listopada obrał na króla jego starszego syna Władysława IV (1632-1648).
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2016-03-20, 21:11   Dynastia Wazów / Gustaw II Adolf

Gustaw II Adolf (1594 - 1632)


Z Bożej łaski król Szwecji, Gotów i Wenedów,
Wielki Książę Finlandii, książę Estonii, Karelii, pan Ingrii.


Lew Północy – król Szwecji w latach 1611-1632, dowódca, strateg, reformator armii i polityk.

Syn Karola IX Sudermańskiego i jego pierwszej żony Anny Marii Wittelsbach. 25 listopada 1620 w Sztokholmie ożenił się z Marią Eleonorą Hohenzollern. Para miała jedną córkę:

Krystynę (1626-1689), królową Szwecji.

W dzieciństwie już jako sześcioletni chłopiec uczestniczył w wyprawie wojennej, a gdy skończył 10 lat uczestniczył w naradach politycznych i przyjmował ambasadorów. Znał kilka języków (w tym polski), dziesięć powierzchownie. Szeroko rozwinięty kulturowo, czytał liczne dzieła filozoficzne, szczególnie książki myśliciela Hugo Grotiusa. Przeprowadził modernizację wojska, co doprowadziło do wyższości armii szwedzkiej nad innymi w czasie trwania wojny 30-letniej. Osiągnął wysoki odsetek militaryzacji ludności – aż 1,7%, co pozwalało na zwerbowanie armii nawet 40-tysięcznej. Wiązało się to z wprowadzeniem powszechnego poboru do wojska. Walczył także z Rzecząpospolitą Obojga Narodów w latach 1625-1629. W trakcie oblężenia Nowego Miasta w roku 1628 ranny w policzek.

Prowadził wojny z Danią, Rosją i Polską; tę ostatnią zakończył w 1629 roku rozejmem altmarskim. Odniósł szereg spektakularnych zwycięstw podczas wojny trzydziestoletniej, m.in. pod Breitenfeld. Zginął w bitwie pod Lützen.

Jego dewizą były łacińskie sentencje: Gloria Altissimo Suorum Refugio (Chwała Bogu, ucieczce swych wiernych) i Cum Deo et victribus armis (dzięki Bogu i zwycięskiemu orężu) oraz niemiecka Gott mit uns (Bóg z nami).

Inwazja szwedzka w Niemczech została przedstawiona jako wojna sprawiedliwa, a sam Gustaw Adolf jako wybawca uciemiężonych niemieckich protestantów. Za pomocą pamfletów, karykatur, satyr i wierszy przy użyciu symboliki biblijnej wykreowano mit Lwa północy - aluzji do Lwa Judy przybywającego wspomagać sprawiedliwych. Wykorzystano także przepowiednie Nostradamusa, że pojawi się lew z północy, który pobije orła (cesarza). Taki przekaz trafiał szczególnie do niemieckich elit protestanckich, które nienawidziły katolickiego cesarza. Wallenstein komentował wyniki pracy propagandzistów: "Niemcy oczekują króla Szwecji jak Żydzi swego mesjasza".
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template Chronicles v 0.2 modified by Nasedo

| | Darmowe fora | Reklama
Strona portalu