SHIPMAN Strona Główna SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat :: Następny temat
POSZYCIE KADŁUBA / Stealers, battens
Autor Wiadomość
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
  Wysłany: 2018-10-22, 21:22   POSZYCIE KADŁUBA / Stealers, battens

Poszycie kadłuba
Tekst: Tomasz Aleksinski


Tomek Aleksiński napisał:

Jeśli chodzi o sztukę poszywania kadłuba listewkami, to jest to dość skomplikowane do wyjaśnienia, ale raczej proste do wykonania praktycznego.
Najpierw trzeba BARDZO precyzyjnie ustalić położenie tzw. wales (odbojników), biorąc wymiary z planów. Potem, według nich wyznaczamy wszystkie inne elementy na kadłubie.
Ale, zanim to zrobimy musimy sporządzić sobie taka podstawę z deski (stocznię modelarską) o długości i szerokości nieznacznie większej od długości i szerokości kadłuba modelu.

Wykreślamy ołówkiem linie wzdłuż deski, biegnącą przez środek jej długiej osi. Obok niej, wykreślamy druga linię, w odległości równej połowie grubości kilu modelu. Po drugiej stronie długiej osi, wykreślamy trzecią linie w tej samej odległości od osi centralnej. Wzdłuż tych bocznych linii przyklejamy lub przybijamy gwoździkami cieńsze listwy o grubości 5 mm i szerokości około 20 mm.
Będzie to nasza baza na której będziemy trzymać nasz model w budowie.
Ta prosta szczelina idąca przez środek deski zapobiegnie ewentualnym wypaczeniom kadłuba podczas jego poszywania listewkami - w tę szczelinę wejdzie kil modelu (ew. podłużnica).

W sprzedaży są gotowe "stocznie modelarskie" np. "building slip" oferowane przez firmę Billing Boats.


stocznia Billing Boats

Na planie modelu pokazującym bok kadłuba ze wszystkimi jego detalami, poniżej kilu wykreślamy linię w odległości równej grubości naszej deski montażowej. Od tej linii będziemy teraz brać wszelkie wymiary z planu i wyznaczać położenie detali na kadłubie stojącym na desce, np. poziomy odbojników - listew odbojowych (wales).
Do tego musimy zrobić takie proste urządzenie, tzw. jig do wykreślania linii wodnej jak i zaznaczania poziomów innych rzeczy. Co do właściwego poszywania kadłuba listewkami, to potrzebny będzie nam cyrkiel redukcyjny zwany po angielsku proportional divider. Jeżeli nie mamy cyrkla to możemy zastąpić go paseczkami papieru jednak wówczas proces pobierania pomiarów szerokości danej listewki na danej wrędze jest dłuższy. Po przyklejeniu wręg do stępki, kila (podłużnicy) ustalamy położenie odbojników (wale) za pomocą jig-a do wykreślania linii wodnej. Następnie odpowiednio uginamy listewki na odbojniki i przyklejamy do wręg.


battens

Aby precyzyjnie ustalić kształt wszystkich listewek poszycia, do wręg tymczasowo przyklejamy lub przybijamy maleńkimi gwoździkami cieniutkie listewki tzw. battens. Wraz z pokrywaniem kadłuba kolejnymi listewkami poszycia od wale (listwy odbojowej) w kierunku stępki, kila będziemy usuwać battens.
Musimy bardzo precyzyjnie ustalić miejsce przyklejenia battens. W tym celu w najbardziej pękatej części kadłuba mierzymy odległość od najniższego odbojnika (wale) do kilu. Ten wymiar należy podzielić przez całkowitą liczbę odcinków (np. trzy, cztery czy pięć w zależności od wielkości modelu) miedzy którymi będą leżeć battens. Dla ułatwienia przeliczmy to na przykładzie rysunku powyżej.
Załóżmy, że odległość na najbardziej pękatej wrędze pomiędzy wale, a kilem wynosi 88 mm. Chcemy podzielić go na 4 odcinki czyli każdy odcinek będzie miał 22 mm. Na wrędze zaznaczamy miejsce zakończenia każdego odcinka i będzie to miejsce gdzie należy przymocować batten. W naszym przypadku na jednej burcie będziemy mieć trzy battens. To samo robimy dla przeciwległej burty. Po dokonaniu pomiarów mocujemy battens do tej najbardziej pękatej wręgi. Po wyschnięciu kleju, delikatnie prowadzimy batteny na następne wręgi (grodzie), ku dziobowi i rufie, i przyklejamy (przybijamy) je na następnych wręgach sukcesywnie, aż do zapełnienia nimi całego kadłuba.
Trzeba tu bardzo uważać, żeby batteny biegły wzdłuż kadłuba płynnie, liniami stopniowo wznoszącymi się od śródokręcia ku dziobowi i rufie tak, żeby nie było żadnych brzydkich wygięć do góry czy do dołu, oraz żeby odległość miedzy nimi była równomierna - najszersza w śródokręciu i stopniowo zwężająca się ku dziobowi i (w mniejszym stopniu) ku rufie.
Patrząc na kadłub od przodu, na dziobie z obu stron (burt) battenty powinny zbiegać się razem. Pomiędzy battensami uformują się swego rodzaju drogi wzdłuż których będziemy układać listewki poszycia. Przed dalszymi pomiarami z użyciem cyrkla redukcyjnego należy bardzo dokładnie sprawdzić położenie battens i ewentualnie dokonać poprawek.



Teraz przystępujemy do przygotowania listewek na poszycie.

Zakładając że nasze listewki na poszycie maja 4 mm szerokości, a na najbardziej pękatej wrędze (grodzi) odległość miedzy sąsiadującymi battentami wynosi 22 mm musimy wyznaczyć w tym pasie całkowitą liczbę listewek go poszywających. Nie może to być np. 5 listewek, bo gdy je ułożymy jedna obok drugiej pozostawałaby na końcu szpara o 2 mm szerokości. Trzeba więc założyć, że w tym pasie będzie 6 listewek, każda o nieco zheblowanej szerokości - licząc dokładnie każda listewka będzie miała 22mm : 6 = 3,67mm. Oczywiście, nie uda się nam zheblować ich z dokładnością do setnej części milimetra, jednak należy dążyć do jak największej precyzji - od tego będzie zależeć brak szpar w poszyciu burt i jednolita grubość linii połączeń miedzy poszczególnymi listewkami poszycia, które (w zależności od skali naszego modelu), powinny być prawie niewidoczne.
Zakładając że pomiędzy battens musimy zmieścić 6 listewek poszycia ustawiamy cyrkiel redukcyjny na 1:6 i dłuższą parą nóżek cyrkla pobieramy wymiar miedzy sąsiadującymi battenami. Druga para nóżek cyrkla pokaże nam szerokość jednej listewki na tej wrędze - tą szerokość zaznaczamy na listewce delikatnie wbijając w nią igły cyrkla. Takie pomiary musimy wykonać pomiędzy battentami na każdej wrędze i przenieść je w odpowiednie miejsce na listewkę.
Następnie ołówkiem łączymy punkty na listewce za pomocą odpowiedniego krzywika (najlepiej za pomocą specjalnej metalowej krzywki szkutniczej) po czym montujemy naszą listewkę w jigu do heblowania krawędzi . Listewkę wystarczy zheblować z jednej strony. Po heblowaniu trzeba wygiąć listewkę aby pasowała do krzywizny kadłuba ( patrz gięcie drewna ). Listewkę przyklejamy tak, żeby każda wręga miała na sobie krople kleju , a także jedna krawędź listewki powinna być pokryta klejem. Przyklejaną listewką możemy umocować do wręg za pomocą zacisków modelarskich. Wszystkie listewki powinny przylegać do siebie ściśle i powinny leżeć na całej krawędzi każdej z wręg.
Przed przystąpieniem do wyznaczania kształtu kolejnej niżej leżącej listewki musimy zmienić proporcje rozstawu nóżek na naszym cyrklu o jedną cyfrę mniej czyli ustawiamy teraz na 1:5 i dokonujemy pomiaru od ostatnio położonej listewki do battentu. Po wypełnieniu listewkami całej przestrzeni miedzy battentami (po położeniu 6 listewek), należy usunąć delikatnie batten i powtórzyć całą w/w operacje mierząc od najniżej położonej listewki do następnego batten. Wszystko powtarzamy aż do położenia ostatniej listewki przy kilu.
Bardzo ważnym jest to, aby nie poszywać od razu całej burty i potem przechodzić do burty drugiej - wówczas istnieje duże niebezpieczeństwo, że wilgotne listewki, schnąc i kurcząc się, wypaczą kadłub, który wtedy będzie się nadawał tylko do wyrzucenia. Aby temu zapobiec, najlepiej pokrywać obie burty naprzemiennie; jedna listewka z jednej burty i potem druga listewka po drugiej stronie. Wtedy, siły kurczące będą rozłożone równomiernie i kadłub się nie wypaczy. Podczas poszywania kadłuba model powinien spoczywać na desce (stoczni), aby utrzymywać kadłub w prostym kształcie.

UWAGA !

Zanim rozpoczniemy przyklejać poszycie musimy upewnić się czy wszystkie wręgi tworzą płynny kształt kadłuba . Krawędzie wręg w okolicy dziobowej i rufowej powinno się spiłować tak, aby listewka przyłożona do kadłuba, leżała na ich całej krawędzi, a nie tworzyła z nimi styk tylko na przedniej (wręgi dziobowe) czy tylnej (wręgi rufowe) powierzchni. Inaczej, listewki poszycia nie będą miały wystarczającej powierzchni do przyklejenia ich do wręg. Jeżeli kształt listewek oraz kształt wręg zrobimy nieprecyzyjnie to na dziobie i rufie może powstać tzw. efekt schodków - listewki nie będą przylegać do siebie.
Powyżej opisana metoda jest chyba najlepsza do kładzenia poszycia na modelu no i jest oryginalna - tak poszywano kadłuby dużych żaglowców, nie tylko modeli . Jeśli się to zrobi poprawnie, nie potrzeba stosować drugiej warstwy poszycia, jak to często polecają firmy wydające zestawy, aby ukryć błędy w pierwszej warstwie poszycia.
W sytuacji, gdy nie posiada się cyrkla redukcyjnego do pomiarów można użyć paseczków papieru i specjalnego wykresu ułatwiającego wyliczenie szerokości listewki na wrędze.


wykres1

Na rysunku górnym jest skala dla maksimum 10 listewek w pasie miedzy sąsiadującymi battenami. Wszystkie listewki mają mieć równą szerokość . Pionowa linia z prawej oznacza maksymalną szerokość listewki na poszycie (na wrędze śródokręcia, tej najbardziej pękatej). Linia pionowa z lewej oznacza minimalną szerokość listewki . Miedzy nimi jest linia przerywana która oznacza przykładową szerokość listewek na danej wrędze . Po dokładnym pobraniu odległości miedzy battenami za pomocą paska papieru, kładziemy go pionowo tak, żeby jego dolny koniec przylegał do grubej linii poziomej na wykresie , a górny koniec leżał na ukośnej linii reprezentującej ostatnią listewkę poszycia w naszym w/w przykładzie na 6 linii (listewce) . Musimy przesuwać nasz pasek papieru tak, aby utrafić w tą szóstą linię . Teraz pozostałe linie przecinające nasz papierowy pasek na wykresie, dadzą szerokość poszczególnych listewek . Ponieważ wykres ten reprezentuje poszycie, gdzie wszystkie listewki są równej szerokości, odstępy miedzy poszczególnymi liniami przecinającymi się z naszym papierowym paskiem, też są równe.

Drugi wykres pokazuje listewki poszycia o różnej (zmniejszającej się) szerokości . Najszersze listewki są przy odbojnikach (wale) każda następna w kierunku kilu jest coraz węższa . W tym przypadku trzeba wyznaczyć szerokość każdej listewki zależnie od tego gdzie ona leży - proces trudniejszy do wykonania praktycznego.

Trzeci wykres pokazuje sytuacje podobną do wykresu drugiego , ale oprócz maksymalnej szerokości listewki mamy też określoną jej minimalną szerokość.
Może zajść sytuacja, że nie da się pokryć danej części kadłuba listewkami o całkowitej długości od dziobu do rufy. Wówczas trzeba zastosować tzw. stealers - są to kawałki listewek sprytnie wklejone miedzy długimi listewkami wypełniające nieposzytą przestrzeń.



stealer1

Na rysunku powyżej mamy pokazaną sytuacje, gdy na śródokręciu (wręga z prawej) widać, że w pasie miedzy battentami trzeba będzie położyć 4 listewki. Ponieważ górny batten wznosi się idąc ku rufie, powstaje stopniowo przestrzeń, której cztery listewki nie wypełnią - powyżej górnej, czwartej listewki będzie szpara , która będzie się poszerzać w kierunku rufy . Tą przestrzeń trzeba wypełnić stealerami.

Sposób 1


stealer2

Rysunek A-1 Górna listewka została nacięta w ząbek i cześć z niej wycięto - linią przerywaną zaznaczono pierwotny kształt listewki .


stealer3

Rysunek A-2 Widać, że w to wycięcie przyłożono inny kawałek krótkiej listewki z identycznym ząbkiem, ale jej górna krawędź biegnie nieco wyżej od krawędzi oryginalnej listewki. To będzie nasz stealer.


stealer4

Rysunek A-3 pokazuje jak wkomponować listewkę biegnącą powyżej stealer'a . Kładziemy ją ciasno przy najwyżej położonej listewce i na stealerze . Nożykiem nacinamy stealer wzdłuż krawędzi górnej listewki . Następnie odcinamy górną cześć stealera.

Sposób 2


stealer5

Na rysunku B-1 jest pokazany nieco inny rodzaj stealer'a . Chodzi tu mianowicie o tzw. quarter-checked stealer. Na razie, sytuacja jest analogiczna z rysunkiem A-1 .


stealer6

Rysunek B-2 pokazuje chwilowe zamocowanie stealer'a.


stealer7

Na rysunku B-3 widać zamontowaną górną dodatkową listewkę z częściowo wyciętą jej dolną krawędzią . Powstaje w ten sposób poszerzona przestrzeń na naszego stealer'a.


stealer8

Teraz z powrotem przykładamy stealer'a tak, aby jego dolna krawędź spoczywała na górnej krawędzi dolnej listewki wyciętej w ząbek. Górną listewkę nacinamy nożykiem wzdłuż stealera, odejmujemy stealer i odcinamy z listewki zaznaczony kawałek. W tak powstałą przestrzeń wciskamy na klej nasz stealer, zapełniając szczelnie burtę.
    Całość opracował Marecki na podstawie porad udzielonych mu przez Tomka Aleksińskiego (Glendale, Los Angeles, Kalifornia, USA).
Ostatnio zmieniony przez PanDora 2020-05-24, 01:09, w całości zmieniany 12 razy  
 
 
REKLAMA

Posty: 5606
  Wysłany: 2018-10-24, 16:17   

Ostatnio zmieniony przez PanDora 2020-05-24, 01:09, w całości zmieniany 12 razy  
 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2018-10-24, 16:17   


Tomek Aleksiński napisał:

Oczywiście, to jest tylko skrócony opis całego procesu, dobrze jest też poczernić jedną krawędź tak przygotowanej każdej listewki na poszycie - wówczas całość burty będzie ładnie uwidaczniać czarne linie między plankami.
Także, każda z zheblowanych krawędzi powinna być heblowana (ksztaltowana) pod pewnym kątem tak, by razem złozone i przyklejone na każdej wrędze, tworzyly ciasną i zwartą płaszczyznę, w przeciwnym razie będą tam widoczne szpary.

Ja chciałbym tu jeszcze dodać jedną poglądową ilustrację, pokazującą w skrócie całość procesu.

 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template Chronicles v 0.2 modified by Nasedo

| | Darmowe fora | Reklama
Strona portalu