SHIPMAN Strona Główna SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat :: Następny temat
Galeria rufowa
Autor Wiadomość
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2019-01-02, 14:14   Galeria rufowa

Rufa, szlachetna część okrętu

Rufa dużych siedemnastowiecznych żaglowców wyróżniała się oknami, balkonikami, rzeźbami i fryzami,
które nie pełniły żadnych funkcji konstrukcyjnych, ale nadawały okrętom niepowtarzalny, teatralny wygląd.


Po analizie budowy części dziobowej szkieletu galeonu z XVII wieku przyjrzymy się, jak wyglądała konstrukcja rufy.
Rufy pyszniące się kosztownymi ozdobami najbardziej przyciągały uwagę widzów. W tej części statku, gdzie linie poziome kadłuba urywały się, przechodząc w odcinki pionowe w stosunku do stępki, szkutnicy umieszczali najbardziej dopracowane i wyrafinowane ozdoby. Z tego powodu rufa różniła się od reszty kadłuba.


SOLEIL ROYAL, 1670 i jego bardzo bogate barokowe zdobienia galerii rufowej, których projektantem był Jean Berain

Podłużne pasy poszycia ustępowały miejsca oknom, balkonikom, wolutom, fryzom i rzeźbom. Rufa stała się znakiem rozpoznawczym każdej dużej jednostki pływającej, jej wyróżnikiem. Bogactwo ozdób zależało od zamożności zamawiającego. Znane najbardziej zdobne jednostki to te na zamówienie królów - szwedzki Vasa, 1628, angielski Sovereign of the Seas, 1637, francuski Soleil Royal, 1670 i bogatych arystokratycznych admirałów, którzy w następnym wieku prześcigali się w zdobnictwie swoich okrętów, dopóki nie zostało to uregulowane dekretami admiralicji.
Żeby zrozumieć to szczególne znaczenie, poddamy jej konstrukcję wszechstronnej analizie. Na wstępie ograniczymy się do kilku ogólnych uwag wprowadzających.

Wygląd ogólny

Sekcja rufowa to, inaczej mówiąc, „szlachetna” część kadłuba. To w niej znajdowały się kwatery (na admiralskich admirała) kapitana, oficerów i ewentualnych ważnych gości przebywających na pokładzie. Patrząc na nią, można uznać, że w wypadku dużych okrętów i statków rufa była kopią barokowych ornamentów fasad ówczesnych pałaców arystokracji. Przepych elementów dekoracyjnych tych budowli miał wzbudzać zdumienie i podziw dla osób, które w nich mieszkały.


VASA, 1628

Rufa statku podporządkowana była tej samej logice, dlatego musiała się odróżniać od reszty kadłuba. Duże okna miały zapewnić doświetlenie pomieszczeń rufowych, kwater, różniących się zdecydowanie od pomieszczeń dla załogi, gdzie panował półmrok i fatalne warunki zdrowotne.
Sam fakt, że rufa była podniesiona w stosunku do pokładu marynarzy, miał wzmacniać prestiż oficerów i podkreślać ich nadrzędną pozycję.


VASA, 1628

Na rufie, poza kwaterami, znajdowało się pomieszczenie, w którym odbywały się zebrania oficerów. Na okrętach wojennych umieszczano tam osprzęt przydatny do walki. Nie zapominajmy, że na każdej jednostce pływającej zawsze na pierwszym miejscu stawiano potrzeby militarne i dlatego również wszystkie pomieszczenia (kajuty, salony) budowane były z lekkich rozbieralnych ścianek, demontowanych w czasie bitew i potyczek.
Na rufie umieszczano stałe stanowiska kilku dział (dwóch, czterech służących między innymi do osłaniania ucieczki), a w razie potrzeby zwiększano ich ilość i mogły oddawać strzały przez okna kwater.

Elementy konstrukcyjne

Rufa galeonów była prawie kwadratowa i płaska. Miała inną strukturę niż reszta kadłuba. Stewa rufowa, zabudowana na stępce, była skomplikowaną konstrukcją wachlarzową złożoną między innymi z solidnych belek poziomych (poprzecznice) o różnej długości – im wyżej, tym dłuższa belka. Najdłuższa była belka górna, progowa. Dalszą konstrukcję stanowiły słupki prostopadłe do belek. Słupki ustawiano w kilku rzędach – najpierw dolne słupki pawęży, a potem słupki wyższe, górne. Słupki były wygięte, tak by cała konstrukcja rufy została przesunięta do tyłu, tworząc nawis pawęży. Na najwyższych słupkach spoczywała rama pawęży, w której wykonywano okna. W budownictwie belka nadokienna (9) nosi nazwę belki nadprożowej lub nadproża okiennego.


z hiszpańskiej instrukcji DeA


Jeżeli ktoś dysponuje wiedzą na temat nazw elementów proszony jest o sprostowanie

Ta belka nadokienna/nadprożowa jest jedną z belek tworzących kratownicę pawęży i łączy się z belkami bocznymi, burtowymi.




Nad nią na płaszczyźnie z desek umieszczano główną ozdobę pawęży.



Cała ta konstrukcja, była bardzo rozbudowana, solidna i starannie dopracowana. Generalnie jednak rufa była mniej solidna od reszty kadłuba i stanowiła najsłabszy punkt liniowców. Nie było w niej solidnych, mocnych wręg. W konsekwencji była narażona na zniszczenie przez kule armatnie. Trafiające w nią pociski nie znajdowały oporu i często wpadały daleko pod podkład, niszcząc wszystko na swojej drodze, od rufy do dziobu.


modele sekcji rufowej L'AMBITIEUX, 1692 oraz LOUIS XV (SOLEIL ROYAL, 1670)
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
REKLAMA

Posty: 5606
Wysłany: 2019-01-05, 22:22   Stewa rufowa - konstrukcja i funkcje

 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2019-01-05, 22:22   Stewa rufowa - konstrukcja i funkcje

Stewa rufowa - konstrukcja i funkcje

Stewa rufowa, czyli element strukturalny zamykający z tyłu kadłub statku, łączyła
konstrukcję rufową ze stępką, podtrzymując jej ciężar. Montowano na niej płetwę sterową.


Konstrukcja rufy siedemnastowiecznego galeonu była skomplikowana i delikatna, albowiem występujące w niej słupki, czyli ożebrowanie rufy, nie były bezpośrednio powiązane ze stępką. Jak już wiemy, na rufie elementy konstrukcyjne były zabudowywane do góry, a ich ułożenie oraz kierunki były inne niż reszty szkieletu kadłuba. Kwadratowa rufa, taka jak w galeonach, była konstrukcyjnie słabsza od zaokrąglonej rufy innych rodzajów jednostek pływających.


Rufa angielskiego jachtu z połowy XVIII wieku Royal Caroline. Widoczne są elementy konstrukcyjne: stewa, kontrstewa, wypełnienia i płetwa sterowa.

Główny element łączący

Rozbudowana rufa, wyjątkowo ciężka i złożona, wymagała zastosowania mocnego elementu, który by ją wiązał ze stępką. W tym miejscu nie było wręg, które mogłyby pełnić tę funkcję. Elementem łączącym stępkę z rufą była stewa rufowa.
Stewa to gruba, prosta belka ustawiona prawie pionowo w stosunku do stępki. Kąt jej nachylenia wynosił 7 stopni. W dawniejszych jej nachylenie było większe. Stewa musiała podtrzymywać ogromny ciężar, dlatego wykonywano ją z jednego kawałka drewna, bez łącz. Wycinano ją z jednego pnia, najczęściej dębu. Wymiary pnia musiały być imponujące. Na przykład stewa rufowa „Vasy” miała około 50 cm grubości.


z książki "The Anatomy of Nelson's Ship"

Połączenie ze stępką i innymi elementami rufy


W poprzednich artykułach, analizując budowę szkieletu podłużnego kadłuba statku, podkreślaliśmy wielokrotnie, że połączenie stewy rufowej ze stępką wykonywano w sposób szczególny. Stosowano tak zwane połączenie czopowe z gniazdem czopu i czopem. Gniazdo czopu to czworokątne zagłębienie w stępce, czop zaś (wystający) znajdował się na dolnym krańcu stewy rufowej. Łącze takie stosowano z uwagi na kąt nachylenia względem siebie obu tych elementów. Połączenie czopowe jest solidne i wytrzymałe. Belka stewy rufowej była odpowiednio wyprofilowana, tak by mogła dostosować się do kształtu stępki. Inaczej mówiąc, na dole była cieńsza niż na górze. Niekiedy szkutnicy wykonywali w belce stewy rufowej i w stępce, na ich bokach, płytkie zagłębienia, w których umieszczali płytki metalowe. Płytki te były trójkątne, o przeciwstawnym kształcie.



Na stewie rufowej montowano płetwę sterową. Ponieważ ta gruba belka nie mogła sama utrzymać się w określonej pozycji, zawsze towarzyszyła jej nałożona na nią belka bliźniacza, czyli kontrstewa. Oba elementy były łączone długimi śrubami.
Na kontrstewie można było zamontować kolejną nakładkę, drugą kontrstewę, w której wykonywano wpusty do montażu belek poprzecznicy. Te ostatnie elementy pełniły funkcję fundamentu pawęży. Wszystkie elementy konstrukcyjne były montowane na pierwszej lub drugiej nakładce (kontrstewie), albowiem bezpośredni montaż na stewie rufowej znacznie by ją osłabił. Belki poprzecznicy na rufie pełniły taką samą funkcję co wzdłużniki dziobnicy, czyli zwiększały solidność konstrukcji, spajając jej elementy składowe. Dzięki temu rufa była dobrze przymocowana do głównego szkieletu kadłuba.


tak to wygląda na francuskim Le Commerce de Marseille, (Zbigniew)

Nakładka stewy była dodatkowo podtrzymywana wspornikiem, czyli ramieniem kontrstewy.
Samo pojęcie wspornika ma wiele odniesień i będzie wielokrotnie pojawiało się w opisach innych elementów konstrukcyjnych. Dalej znajdowała się nadstępka biegnąca w stronę dziobu. Całość uzupełniały elementy wypełniające w postaci odpowiednio wyprofilowanych drewnianych elementów.
W szkutnictwie angielskim część kadłuba, którą opisaliśmy, nabierała szczególnego znaczenia, albowiem do niej kotwiono żebra odchylone. W strefie rufowej statków angielskich wręgi – dzielone na dwie części (półżebra) – były bezpośrednio połączone z elementami wypełniającymi. Na statkach budowanych w systemie kontynentalnym strefę rufową zajmowały wręgi i elementy wypełniające wstawiane między dwie sąsiadujące wręgi. Kolejną różnicą między statkami ze stoczni na kontynencie a tymi ze stoczni angielskich były kontrstewy. Na statkach brytyjskich zewnętrzna kontrstewa zwykle nie występowała.



Konstrukcja stewy rufowej nie była ujęta w żadnych szczegółowych normach konstrukcyjnych i nie wprowadzono do niej większych zmian.
Szkutnik decydował w każdym przypadku, jakie rozwiązanie jest najlepsze dla budowanego statku czy okrętu.


Model HMY Fubbs, 1682 r.

W NMM w Greenwich możemy zobaczyć plany jachtu Fubss - projektanci Phineas Pett, Phineas Pett II
http://collections.rmg.co...cts/459439.html
gdzie widać jaką dowolność mieli szkutnicy w konstrukcji detali kadłuba.
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2019-01-07, 23:23   Szkielet rufy - poprzecznica

Szkielet rufy - poprzecznica

Szkielet tylnej części statków z rufą kwadratową składał się z ramy opartej na tylnicy oraz
z poprzecznych belek ograniczonych po dwóch stronach pionowymi elementami łukowatymi.


Po omówieniu stewy rufowej, przesuniemy się w górę rufy, do pawęży, gdzie znajdował się element zwany poprzecznicą.


Le Commerce de Marseille, Zbigniew

Struktura rufy

Poprzecznica to zespół ułożonych poziomo belek łączących ostatnie żebro ze stewą rufową. Z góry widać, że belki te są lekko łukowate. Były one łącznikami między sekcją układaną wzdłużnie (czyli stępką oraz częściowo stewą rufową), a dwoma elementami ukierunkowanymi poprzecznie i pionowo.
Tymi dwoma elementami była pawęż oraz – w zależności od kraju – ostatnia wręga (w systemie kontynentalnym) lub ostatnia para półżeber (w systemie angielskim). Patrząc na szkielet kadłuba, widzimy wyraźną zmianę – pozioma linia (stępka) przechodzi w linię pionową (rufa). Belki poprzecznicy to stosunkowo duże elementy drewniane układane poziomo w stosunku do wodnicy. Jeśli przyjmiemy kierunek od stępki w górę, to zauważymy, że im wyżej, tym belki były coraz dłuższe, ale i coraz cieńsze. Najcieńsze belki znajdowały się w miejscu łączenia z pokładem.


Le Commerce de Marseille, Zbigniew

Natomiast co do ich szerokości, rosła ona w miarę zbliżania się do pokładu. Środek belek wpuszczany był w specjalne wcięcia w kontrstewie rufowej. Najwyższa z nich nie była montowana w kontrstewie, ale opierała się na niej z góry. Możemy nazwać ją belką progową.

Połączenia poprzecznicy z pozostałymi elementami rufy

Belki zamocowane w środkowej części do kontrstewy umieszczano między dwoma łukowatymi elementami bocznymi powiązanymi z ostatnią wręgą rufową. Elementy te nie były po prostu przybijane gwoździami do belek poprzecznych, lecz łączono je za pomocą skomplikowanego układu złącz czopowych.



Szczegółowa analiza widoku rufy (rysunek powyżej) wykazuje, że jedynymi elementami nośnymi całego kompleksu rufowego były stewa rufowa i górna belka poprzecznicy, czyli belka progowa. Przez kompleks rufowy rozumiemy górne pokłady, które z tyłu wystawały poza poprzecznicę.
Na górnej belce poprzecznicy opierały się dolne słupki rufowe, które pod koniec XVII wieku były wygięte na zewnątrz.
W wielu wypadkach za belką progową montowano drugą podobną belkę, żeby zapewnić dodatkowe punkty podparcia pokładów. Zmiana kierunku elementów konstrukcyjnych rufy była znaczna. Belki poprzecznicy w zasadzie były prawie poziome, natomiast nad nimi znajdowały się pionowe słupki rufowe. Z tego powodu konstrukcja ta wymagała użycia naprawdę mocnego elementu, takiego który wytrzymałby ogromny ciężar przenoszony na stępkę. Belka, z której pozyskiwano belkę progową, musiała być bardzo gruba i wytrzymała. Cały kompleks złożony z belek poprzecznicy, pionowych elementów bocznych, nakładek, słupków rufowych i belki progowej, był sztywny i wytrzymały dzięki odpowiednim połączeniom tych elementów – były to specjalne złącza o różnorakich kształtach.
Na rysunku poniżej przedstawiono poprzecznicę statku ze stoczni kontynentalnych.



Widać wyraźnie, że cała konstrukcja była samonośna, zamocowana na końcowej części stępki. Szkielet rufowy na rysunku 1 to konstrukcja angielska, która różni się od kontynentalnej tym, że była powiązana ze stępką za pomocą wielu wypełnień oraz pozycją pionowych elementów bocznych. Poza tym całość jest dopasowana do ułożenia wręg odchylonych, typowych dla konstrukcji angielskich.


Le Commerce de Marseille, Zbigniew

_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template Chronicles v 0.2 modified by Nasedo

| | Darmowe fora | Reklama
Strona portalu