SHIPMAN Strona Główna SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat :: Następny temat
Szelak
Autor Wiadomość
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
  Wysłany: 2010-04-07, 15:16   Szelak

W skryptach z czasów terminowania w pozłotnictwie znalazłem dość obszerny opis szelaków
z książki autorstwa Tomasza Sadziaka "Klejowe i olejne prace pozłotnicze".

SZELAK



Szelak nie należy do miękkich żywic i trudno go zaliczyć do produktów pochodzenia ściśle zwierzęcego czy też roślinnego. Powstaje on w ten sposób, że pewne gatunki czerwców, owadów z rzędu pluskwiaków (Coccus lacca, Laccifer lacca), pasożytując na niektórych gatunkach roślin (głównie figowców) wypijają sok z pędów i przerabiają go w organizmie na masę żywiczną. Jest ona wydalana i pokrywa całą powierzchnię czerwca, który pod nią zamiera. Przy dużej ilości owadów, gałęzie pokrywają się skorupą do 1 cm grubości.
Szelak "lak pierwotny", pochodzi często z zupełnie innych roślin, ale zawsze "produkowany" jest przez te same czerwce. W języku hinduskim nazywa się "lakh", co znaczy "sto tysięcy" i świadczy jak ogromna liczba owadów jest potrzebna do jego wytworzenia.
W Indiach, czerwce są hodowane sztucznie na szeroką skalę - żywicę zbiera się cztery razy do roku.

Zanim produkt trafi do odbiorców, jest poddawany przeróbce. Uwalnia się go od zanieczyszczeń, usuwa rozpuszczalny w wodzie barwnik (lac dye) i wosk szelakowy. Potem się stapia, często z dodatkiem kalafonii, i przerabia na łuski na specjalnych walcach. Tak spreparowany szelak ma zabarwienia od jasnożółtego do rubinowego (uważany za mniej wartościowy).
Szelak zawiera, oprócz żywicy szelakowej (ok.75%) i pewnej ilości zanieczyszczeń, wosk szelakowy (ok.6%) oraz barwniki. Topi się w temp. 110-125°C. Rozpuszcza się w spirytusie metylowym, etylowym i acetonie, a na gorąco - w wodzie, zawierającej pewien procent zasad.
Szelak zmydlony w roztworze boraksowym stosowany jest do wyrobu tuszów chińskich, nierozpuszczalnych po wyschnięciu. Jest odporny na światło.

Biały szelak wyrabia się z odmian jasnożółtych przez działanie chemiczne (wybielanie) gł. związkami chloru (podchloryn sodu). Roztwory spirytusowe są jednak jeszcze zabarwione na lekko żółty kolor. Szelak bielony jest bardziej kruchy i wymaga przechowywania pod wodą bez dostępu światła i powietrza, gdyż staje się nierozpuszczalny w alkoholu.
Barwne odmiany szelaku służą do wyrobu werniksów złocistych i są najlepszym materiałem izolującym przy złoceniach olejnych.

AKAROID /szelak ziemny/


Jest żywicą drzew gatunków Xantharrhaea, rosnących w Australii i w Indiach. Występuje w dwóch odmianach: żółtej i czerwonej. Gatunki żółte uważane są za bardziej trwałe, sprzedawany jest w formie ziarenek i pyłu.
Akaroid rozpuszcza się w alkoholu. Używany jest do produkcji lakierów i politur, często razem z szelakiem. W pozłotnictwie ma zastosowanie do lakierów złocistych.
Jest obok szelaku, najbardziej odporny na światło ze wszystkich żywic i barwników naturalnych stosowanych do imitowania złota na podłożu srebra.

W necie jest jeszcze taka informacja:
Kolor szelaku zależy od gatunku drzew (zawartości barwnika) z którego jest zbierana żywica.
Szelak służy do wyrobu politur szelakowo - spirytusowych oraz fiksatyw, lakierów, apretur, emalii, past, farb, atramentów, płyt gramofonowych, ma również zastosowanie w zegarmistrzostwie oraz pozłotnictwie.

Jeszcze jeden przepis na sporządzenie roztworu szelaku.
W celu otrzymania 13% politury potrzebne jest 13 gramów szelaku na 100cm3 spirytusu. Aby otrzymać 1 litr politury potrzeba 130 gramów szelaku.
 
 
REKLAMA

Posty: 5606
  Wysłany: 2010-10-21, 13:37   Szelak / Politura

 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2010-10-21, 13:37   Szelak / Politura

Szelak / Politura

RomekS napisał/a:
...


Czy mógłbyś Karol opisać to szelakowanie dokładniej.
Świetnie to uwypukla kolor i fakturę forniru.
Nigdy takiego czegoś nie robiłem, bo nawet nie wiedziałem o takiej metodzie.
Ja znam tylko 3V3 a z chęcią bym spróbował z szelakiem.
Jakbyś mógł założyć osobny wątek na ten temat.
Taki od podstaw.
Co kupić , jak rozrobić, na co zwrócić uwagę
czym, jak malować,
ile to schnie, czy z domu nie wyrzucą... etc.
...


O szelaku w skrótowej formie pisałem w temacie >> Pozłotnictwo, a dokładniej powyżej.

Szelakujemy pędzlem (jedną lub kilka warstw - zależy jaki efekt chcemy uzyskać).

W zależności jakiego koloru mamy szelak, szelakowane drewno przybierze taki odcień.

Schnie dość szybko - schnięcie możemy przyśpieszyć suszarką (krótko i nie za ciepłym nawiewem).

Zapach jest nawet przyjemny ;-) (przypomnę medium to spirytus) i domownikom nie przeszkadza (przy dłuższej pracy, nawet poprawia się humor ;-) :roll: - domownikom).

I najważniejsze, o czym nie było nic mówione -
po pierwszej warstwie efekt jest matowy (zależy to jeszcze od stężenia),
po drugiej półbłysk (lub jak kto woli półmat) lub nawet błyszczący (to też zależy od stężenia).
Szelak służy do wykonania politur, a politura służy do uzyskania powierzchni na "wysoki połysk" i używając szelaku do modelu, to dobrze o tym wiedzieć. Jak ktoś zastosuje szelak lub politurę na modelu to musi się liczyć z tym, że powierzchnia może błyszczeć (i to jeszcze nierównomiernie, bo do szelakowania potrzeba wprawy).

Naturalny szelak (słyszałem też o syntetykach), jest dość drogi ze względu na sposób pozyskiwania, więc nieekonomiczny. Ze względu na cenę jest często fałszowany np. kalafonią.

Ja używam szelaku głównie w pozłotnictwie (bo tego wymaga technologia), w modelu stosuję tylko do pewnych celów i do ciemnych gatunków drewna (mahonie i meranti), i tylko dlatego, że mam go pod ręką. Do jasnych gatunków drewna, stosuję Capon (raz, że przedłuża jasność drewna, nie zmieniając barwy, dwa - schnie szybko i pozostawia drewno matowym).

O wykonywaniu politur wiem niewiele (każdy meblarz ma swoje receptury), chociaż mam na sumieniu również politurowanie na połysk :-) .

Różnica między politurowaniem a lakierowaniem szelakiem (szelakowaniem), polega na tym, że politurę nakładamy tamponem (kilka, kilkanaście warstw). Nasycenie tamponu politurą reguluje się w zależności od chłonności podłoża i grubości nałożonej już warstwy. Pory drewna i mniejsze nierówności zaciera się sproszkowanym drobno pumeksem, do poślizgu i aby nie "przypalić" warstwy dodaje się kilka kropel oleju lnianego.

I cytowany już przepis na spirytusowy roztwór szelaku:
250 g szelaku w płatkach wsypać do słoja, zalać 750g spirytusu lub alkoholu skażonego (denaturat) i szczelnie zamknąć. Wstrząsać roztworem wiele razy w ciągu dnia, aż do całkowitego rozpuszczenia.
Szelak często jest jeszcze zanieczyszczony więc należy go przed użyciem dokładnie przefiltrować.
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
S.M
III Oficer


Posty: 152
Skąd: Racibórz
  Wysłany: 2013-04-07, 19:25   [Galeon] Szelak

Witam.
Na pewno gdzieś już o tym pisałeś, ale pochwal się jeszcze raz czym malujesz, impregnujesz czy jakie tam zabiegi wykonujesz na drewnie, że dostaje tak bajecznego koloru i wyglądu

_________________
Pozdrawiam
S&M
 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2013-04-07, 21:11   

Niestety zdjęcia nie oddają rzeczywistości mimo moich szczerych prób. Najmniej zarzutów mam do zdjęć z lampą błyskową, ale na nich widać refleksy świetlne (od lampy), których w rzeczywistości nie ma. Staram się, aby uzyskać efekt polerowanego drewna i tak w większości wygląda na modelu.
Tyle tytułem wstępu ;-)

W trakcie pracy stosuję
• szelak (naturalna politura alkoholowa) - ze względu na kolor (żółtawobursztynowy), stosuję tylko na "ciemnych" gatunkach drewna (mahoń i meranti); szelaki naturalnie są w kilku kolorach;
• Capon (nitro) na jasne gatunki - jeżeli chcę dłużej zachować jasny kolor drewna; nie pogłębia barwy jak inne lakiery czy werniksy.

Sporadycznie
• lakierobejcę orzech (Sikkensa Cetol HSL) do "postarzenia", przyciemnienia drewna; w Santa Marii nasycałem nią karton - z efektu do tej pory jestem zadowolony i wiele detali kartonowych pozostawiłem.

Końcowo (ostateczne wykończenie)
• werniks damarowy końcowy mat (werniksy długo schną, więc ograniczałyby prace - trzeba dać im na wyschnięcie kilka tygodni, a nawet miesięcy - przy skończonym modelu to już nie problem ;-) ); kilka razy użyłem na pierwszą warstwę, gdy chodziło mi o pogłębienie koloru, nasycenia drewna.

Faktycznie w postach pisałem już wielokrotnie, stosuję szelak bo go po prostu posiadam, jednak jest to trudny materiał, gdyż naturalnie błyszczy i jest stosowany na tzw. "wysoki połysk" - tylko dwie pierwsze warstwy mogą mieć powłokę w miarę matową, przy odpowiednim stężeniu - metoda prób i błędów. Przy nakładaniu mogą np. błyszczeć łączenia płaszczyzn malowań, bo na łączeniach masz więcej niż dwie warstwy, i efekt wychodzi inny od zamierzonego - to dotyczy również politur (szelak służy do ich produkcji).

Zobacz też:
» Lakiery, lakierowanie
http://santisimatrinidad....c.php?p=466#466
» Pozłotnictwo » Szelak
http://santisimatrinidad....php?p=1008#1008
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
S.M
III Oficer


Posty: 152
Skąd: Racibórz
  Wysłany: 2013-04-08, 18:12   Pytania o szelak

Otrzymałem konkretną ale i tak jeszcze dopytam.
Będę dociekliwy
Jakie konkretnie zabiegi wykonałeś na tralkach ze zdjęcia powyżej

Po kolorze domyślam się że to szelak ,,może pokusisz się o jakiś mały instruktarz jak go nakładać na tak małe elementy
Czy starczy nanieść pędzelkiem dwie rozcieńczone warstwy
Może orientujesz się jak znosi próbę czasu
Dopytuje bo robię przymiarki do budowy modelu od podstaw jak Piotras i zastanawiam się czego użyć aby za 50 lat model prezentował się dalej pięknie a nie cały w spękanej farbie lub czarny jak po olejowaniu.
_________________
Pozdrawiam
S&M
 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2013-04-08, 21:33   Wosk

Bardzo dobrze, że dopytujesz. Szelak nakładam pędzelkiem, dokładnie jak piszesz.
Jednak szelaku nie polecam. Raz, że trudny w nakładaniu, dwa zmienia barwę drewna w zależności od koloru szelaku (jest też szelak biały, ale...).

Model admiralicji impregnowałbym naturalnymi sposobami jak np. wosk z terpentyną (proporcji nie podam, bo już nie pamiętam) nakładany na ciepło (wręcz nasycany), po wyschnięciu polerowany np. flanelą - efekt na lata. Sam tak zabezpieczałem rzeźby w drewnie, więc wiem o czym piszę.
Te wszystkie wynalazki (z marketów budowlanych), którymi "paprają" modele wyjdą właśnie po czasie, ale ich "użytkownicy" raczej się już nie pochwalą efektem.

Sławek ma zapewne jakieś patenty, myślę, że z czasem podzieli się nimi na forum ;-) (wczoraj na SB pisaliśmy właśnie o tym z Olkiem :lol: )
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
piotras
Kapitan


Posty: 254
Skąd: Ustka
Wysłany: 2013-04-09, 12:35   

Na jakiejś relacji widziałem, jak szelak jest nakładany przy pomocy gąbki owiniętej jakąś szmatką (filc? Nie wiem pewnie coś bawełnianego), robiła się z tego taka mała "gruszeczka", nabierał na to nie dużą ilość szelaku i nanosił na powierzchnie przez pocieranie elementu ruchami okrężnymi (tylko, że to był duży element pokład).
_________________

 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2013-04-09, 13:30   

Metoda nakładania szelaku za pomocą "tamponu" jest jeszcze trudniejsza (dodam, że oprócz tamponu i szelaku, potrzebna jest jeszcze "kropla" oleju lnianego do poślizgu) i trzeba mieć jeszcze większą wprawę niż z pędzlem. Tutaj można łatwo szelak "przypalić" (kolega, który odnawiał fortepian, miał właśnie taki problem). Tą metodą, nakładając kilka, kilkanaście warstw uzyskuje się efekt "wysokiego połysku", ale nie pisałem o tym, bo w "drewniakach" preferujemy mat, względnie satynę. Nie będę się też rozpisywał ile szelaku wchłania tampon ;-) , ale jak kogoś stać :lol:
Już jakiś czas temu, ale tamponowałem ostatnio jedną z podstawek, więc nie są to jedynie "objawienia" ;-) :lol: .
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template Chronicles v 0.2 modified by Nasedo

| | Darmowe fora | Reklama
Strona portalu