SHIPMAN Strona Główna SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat :: Następny temat
GALEON / Pokład kosza dziobowego / XVII w.
Autor Wiadomość
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2013-12-08, 23:23   GALEON / Pokład kosza dziobowego / XVII w.

GALEON / Pokład kosza dziobowego

Na określenie jednoznacznej nazwy tej konstrukcji dziobowej galeonu nigdzie nie natrafiłem, więc będę używał nomenklatury z którą się dotychczas spotkałem, czyli KOSZ DZIOBOWY (platforma - pokład dziobowy razem ze słupkami i wężownicami tworzyły coś na kształt kosza) lub GALION (w skład którego wchodzi m.in. kratownica galionowa zwaną też platformą lub pokładem dziobowym, figura dziobowa/galionowa zwana również galionem, latryny załogi, kołkownice, knagi itp.). Prawdopodobnie detal ten wyewoluował z tarana galery, ale głowy za to nie dam. Obserwując karaki, wczesne galeony, późniejsze aż do liniowców widzimy, że nie był formą doskonałą i dalej podlegał ewolucji (czyt. skracaniu i zaokrąglaniu w górę).

Platforma dziobowa i jej funkcje

Na przednim odcinku statku z XVII wieku, między czubkiem galionu a przednim krańcem kadłuba,
znajdowała się trójkątna platforma oraz szereg elementów dekoracyjnych lub wzmacniających.


Przednia konstrukcja wystająca poza dziobnicę, czyli poza przedni kraniec kadłuba właściwego, składała się z wielu elementów, najczęściej wyprofilowanych i precyzyjnie wykończonych. Najbardziej widoczne były elementy poziome dochodzące do przedniego końca galionu na dziobie i rozmieszczone w rzędach malejących od góry do dołu. Stosowano różne nazwy tych elementów. Najczęściej nazywano je wężownicami, gdyż były to długie, wygięte łukowato elementy drewniane, często złocone i zdobione.
Między nimi lub za nimi znajdowały się elementy pionowe, czyli słupki (rysunek poniżej).



Zespół ten nie pełnił szczególnych funkcji konstrukcyjno-strukturalnych, ale był stosunkowo mocny. Można było na nim zamontować (między dziobem statku a końcem galionu) trójkątną platformę, czyli platformę galionu (pokład galionu lub pokład dziobowy).

Platforma galionu

Platforma galionu to greting z wąskich beleczek ułożonych blisko jedna obok drugiej i opartych na ramie ze skrzyżowanych belek. Całość podtrzymują słupki.



Jest to niepełny obraz, dlatego uzupełniam kolejną ilustracją



Platforma pełniła kilka funkcji. Od początku, gdy element ten pojawił się na statkach, wykorzystywano ją do manewrowania żaglami przednimi, albowiem bukszpryt znajdował się tuż nad środkiem platformy (lub nieco z boku). Gdy zaczęto budować galeony, na platformie zainstalowano latryny* dla marynarzy. Poza tym (nie ma tego na rysunkach) na platformie można było zamontować poprzeczną tyczkę, której koniec służył do obsługi foka.
Za platformą pionowa wręga/gródź przednia (ścianka) znaczyła koniec pokładu górnego lub kasztelu dziobowego, na których często montowano dodatkowe żurawie (kotbelki), wykorzystywane pomocniczo do mocowania kotwicy i wiązania jej do nadburcia w pozycji poziomej. Na ścianie grodzi znajdowały się drzwi umożliwiające dostęp na platformę, otwory na działa pościgowe (czyli działa, z których strzelano, ścigając inną jednostkę, ale które nie zawsze występowały na galeonach) oraz latryny** dla oficerów (głównie na liniowcach).
Przybytki oficerskie umiejscowione na skrajach pokładzika dziobowego, były bardziej osłonięte niż otwarte latryny załogi, miały formę półwalca (coś w rodzaju wykuszy grodzi dziobowej), często od zewnątrz zdobione tralkami, gzymsami, pilastrami (nawet złoconymi jak chcą modelarze ;-) ) i dekoracyjnymi malowidłami.





latryny oficerskie na H.M.S. Royal William, 1719 (model Adama)



Przez blisko trzysta lat wszystkie te elementy nie uległy zasadniczym zmianom. W zasadzie zmieniał się tylko – w zależności od lokalnych upodobań – ich wygląd i estetyka. Ta część galeonu (później liniowca) była mocno udekorowana, dzięki czemu jest jedną z najbardziej interesujących (zaraz po galerii rufowej ;-) ) w ówczesnych żaglowcach.


model francuskiego L'Ambitieux, 1680


________________________________
*;**) Zobacz też:
» LATRYNY / Wychodzenie za "potrzebą"
http://santisimatrinidad....opic.php?t=1227
» Taran / Galion - funkcje i ewolucja
http://santisimatrinidad....opic.php?t=2376
» Konstrukcja dziobu
http://santisimatrinidad....opic.php?t=2373
_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
REKLAMA

Posty: 5606
Wysłany: 2018-12-11, 11:12   Pokład kosza dziobowego

 
 
Karrex
Admirał Wszechflot i Mórz


Posty: 5606
Skąd: Gdynia
Wysłany: 2018-12-11, 11:12   Pokład kosza dziobowego

W temacie użyłem nazwy "Pokład", gdyż "kratownica galionowa" nie jest dla mnie adekwatna do pozostałych wariantów nie będących typową kratownicą (chociaż nazywaną gretingiem).

GALEON / Pokład kosza dziobowego / XVII w.


Chcąc waloryzować pokład galionu (czyli tytułowy pokład kosza dziobowego) w modelu z kolekcji zeszytowej DeAgostini "GALEON" szukałem wzorców z końca XVI i pocz. XVII wieku. W tym okresie funkcjonowały przynajmniej trzy metody "poszywania" tego pokładu - w zależności od kraju.

Układ kantówek wzdłużny





Roter Lowe, 1597



SMOK, ok. 1571 - Galeona Zygmunta Augusta


http://www.koga.net.pl/fo...?p=80780#p80780

Waloryzowany SJB




Moje zmagania
» Gretingi kosza dziobowego
http://santisimatrinidad....php?p=7927#7927






Sovereign of the Seas, 1628



http://santisimatrinidad....p?p=15420#15420


Układ kantówek poprzeczny


plan z książki Björna Landströma The Royal Warship VASA

Vasa, 1628




Papegojan, 1627



Mati

Pokład z kratownicami

Co prawda mam wątpliwości co do typowych (współczesnych) kratownic/gretingów na holenderskiej Batavii (1628), gdyż to replika i pokład mógł być "nieco" zmodyfikowany dla współczesnego matrosa w celach zachowania bezpieczeństwa, ale nie neguję, że mogła być już wtedy kratownica, chociaż wg schematów (w następnym poście) wynika, że typowa kratownica pojawiła się w Anglii po roku 1750.. Na modelu Batavii w „Shipwreck Museum” w Fremantle (tam znajdują się szczątki Batavii) takiego pokładu nie ma.

Batavia, 1628

_________________
Pozdrawiam
Karol



 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template Chronicles v 0.2 modified by Nasedo

| | Darmowe fora | Reklama
Strona portalu