SHIPMAN

[PanDora]

Teresa Remiszewska-Damsz
(ur. 19 czerwca 1928 w Międzychodzie, zm. 2 marca 2002)



– polska żeglarka, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, instruktor żeglarstwa, harcmistrz Związku Harcerstwa Polskiego i członek Rady Harcerskiego Kręgu Morskiego, prekursorka samotnego kobiecego żeglarstwa w Polsce.

Córka Jadwigi i Kazimierza Remiszewskich, miała dwie starsze siostry. Jako kilkumiesięczne niemowlę, wraz z rodzicami wyjechała do szybko rozwijającej się Gdyni. Tu skończyła szkołę powszechną, a po wojennym epizodzie w Krakowie (w czasie okupacji kształciła się na tajnych kompletach), zdała także w 1946 roku maturę. Tu też zaraz po wojnie stawia pierwsze kroki w żeglarstwie.
Studiowała psychologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, w Krakowie też poznała swojego męża, wraz z którym zamieszkała w Nowej Hucie (1948). Po październiku 1956 powróciła do żeglarstwa, zdobywając kolejne szczeble wtajemniczenia, aż po stopień jachtowego kapitana żeglugi wielkiej. Równocześnie jest działaczem żeglarskim i instruktorem młodzieży. Po rozwodzie przenosi się wraz z dziećmi Andrzejem i Danutą w 1965 do Gdyni, gdzie pracuje na utrzymanie rodziny w klubach żeglarskich, a następnie w Stoczni im. Komuny Paryskiej. Mimo ciężkiej sytuacji mieszkaniowej i ekonomicznej nie przestaje żeglować. Związana jest także z żeglarstwem harcerskim, Harcerskim Ośrodkiem Morskim w Pucku, gdzie jest instruktorem i CWM w Gdyni, pływając na słynnych „Czerwonych żaglach” i „Zawiszy Czarnym”.

W roku 1970 odbywa, jako pierwsza kobieta w Polsce i jedna z kilku pierwszych na świecie, krótki samotny rejs po Bałtyku na jachcie „Zenit”. Rejs to sukces: przynosi nagrodę Rejs Roku 1970, dziennikarze okrzykują ją Pierwszą Damą Bałtyku, niespodziewana popularność pozwala ujawnić prawdziwy cel: start w transatlantyckich regatach samotnych żeglarzy (OSTAR), imprezie, której ranga była wówczas równa olimpiadzie. Regaty odbywają się latem 1972, Teresa Remiszewska startuje na adaptowanym turystycznym jachcie „Komodor”. Rejs przez Atlantyk trwa aż 57 dni, 3 godziny i 18 minut, lecz okoliczności są niecodzienne: większość trasy „Komodor” przebywa z pękniętym głównym masztem, walcząc o przetrwanie zamiast o zwycięstwo. Pani Kapitan zdobywa uznanie wstrzemięźliwych Anglików i nagrodę „Za najlepszą pracę żeglarską”. Była czwartą w historii żeglarstwa kobietą, która samotnie przepłynęła Atlantyk. Za regaty otrzymała nagrodę Polskiego Związku Żeglarskiego "Rejs Roku".
Krótki pobyt w Stanach Zjednoczonych zaznacza się przede wszystkim poznaniem Jerzego Damsza, lotnika-emigranta, ostatniego z dowódców 307 Dywizjonu Myśliwców Nocnych „Lwowskie Puchacze”, z którym wkrótce o jego powrocie do kraju bierze ślub.

Owocem transatlantyckiego rejsu jest książka „Z goryczy soli moja radość”, której dwa kolejne wydania cieszą się wielką popularnością. Wtedy też na zaproszenie uczniów liceum gości po raz ostatni w Międzychodzie, za książkę dostaje nagrodę im. Leonida Teligi.

Niestety niepowodzeniem kończy się próba uzyskania zgody władz na zorganizowanie pierwszego w historii samotnego kobiecego rejsu dookoła świata. Dziś już wiemy, że przyczyną była nieufność „służb”, które prowadziły nieoficjalnie śledztwo, podejrzewając Damsza o szpiegostwo na rzecz USA, co zostało wykorzystane przez część tzw. działaczy żeglarskich.

Przychodzi rok 1980, działalność w sekcji ochrony środowiska NSZZ „Solidarność”. Stan wojenny nie oznacza rezygnacji z aktywności. Teresa Remiszewska pracuje nad książką pod tytułem „Nasze dziś i jutro” – zarysem programu społecznego i gospodarczego dla podziemia. Po zdradzie współpracownika TW „Wiktora” w stanie wojennym została zatrzymana 23 grudnia 1982, następnie aresztowana od 24 grudnia 1982 do 21 marca 1983, spędza w areszcie śledczym kilka miesięcy, co budzi protesty i wyrazy wsparcia ze strony wielu środowisk. Po zwolnieniu tłumaczy i wydaje w podziemiu, pod pseudonimem Urszula Karpińska, pracę historyczną Normana Daviesa „Biały orzeł, czerwona gwiazda”.
Następuje wymuszona emerytura, potem śmierć męża. Dzieci kończą studia, zakładają rodziny, żeglują i pracują. Czwórka wnuków też zaczyna uprawiać żeglarstwo. Wspólna ze wszystkimi radość z odzyskanej w 1989 roku wolności, potem narastające zaniepokojenie jej kształtem. Zawał, szare życie emerytki w sopockim mieszkanku, wreszcie drugi zawał. Teresa Remiszewska umiera 2 marca 2002 roku i spoczywa obok męża na sopockim cmentarzu żegnana przez setki przyjaciół.

info ze strony
http://bialo-czerwona.org...esa-remiszewska
http://www.kormoran.aplus.../maj/ludzie.htm

21 czerwca 2014 w czasie inauguracji Święta Morza, w alei Żeglarstwa Polskiego w gdyńskiej marinie odsłonięto tablicę upamiętniającą legendarną żeglarkę, słynną pierwszą damę Bałtyku Teresę Remiszewską. Odsłonięcia dokonała jej córka Danuta.