SHIPMAN Strona Główna SHIPMAN
FORUM MODELARSTWA SZKUTNICZEGO

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Poprzedni temat :: Następny temat
Fregata
Autor Wiadomość
PanDora
Żaglomistrz



Posty: 214
Skąd: Gdańsk
Wysłany: 2011-04-06, 22:02   Fregata

Fregata
Obecnie ma wiele znaczeń, od drewnianych okrętów żaglowych z XVI wieku po współczesne fregaty rakietowe. W naszym słowniku na razie skupimy się na żaglowcach.

Fregata – historyczna klasa okrętów żaglowych, w XIX wieku także parowo-żaglowych (nie należy jej mylić z fregatą w znaczeniu typu ożaglowania).

Na przestrzeni wieków jako fregaty określano różne okręty żaglowe. Początkowo, do XVI wieku nazywano tak różne małe jednostki wiosłowe, z pomocniczym ożaglowaniem rejowym, zbliżone do galer. Ustalona klasa fregat jako pełnomorskich okrętów żaglowych zaczęła się wykształcać od połowy XVI wieku i zaczęto tak wówczas określać okręty pełnomorskie, cechujące się smukłą sylwetką i obniżonymi kasztelami lub ich brakiem. Inspiracją dla tych okrętów były szybkie żaglowce korsarzy hiszpańskich z Dunkierki.
Na przełomie XVI i XVII wieku klasa fregat jednak dopiero formowała się i budowano jeszcze okręty o wielu cechach galeonów. Ostatecznie klasa wczesnych fregat została ukształtowana w połowie XVII wieku (za pierwszą klasyczną fregatę uznaje się brytyjską "Constant Warwick" z 1645). Klasa ta uległa jednak dalszym zmianom w drugiej połowie XVIII wieku, w związku z rozwojem flot liniowych i standaryzacją klas okrętów i artylerii.


Ożaglowanie fregaty

Klasyczne fregaty, od XVI do początku XIX wieku, były to średnie lub duże okręty żaglowe konstrukcji drewnianej, mniejsze i słabiej uzbrojone od galeonów i późniejszych okrętów liniowych, ale szybsze i zwrotniejsze. Ostatecznie ukształtowały się jako okręty trzymasztowe, z ożaglowaniem typu fregata. Wyporność fregat wynosiła zwykle 1000-2000 t., załoga - 250-300. Mniejsze od fregat były korwety i slupy. Fregaty przeznaczone były głównie do zadań rozpoznawczych i eskortowych oraz samodzielnych działań na odległych akwenach (np. zwalczania żeglugi – działań rajderskich, zwalczania piratów itp.). Często też zatrudniane były do wypraw badawczych.

Artyleria fregat składała się z dział umieszczonych w bateriach burtowych, tak więc na każdą burtę mogła strzelać jedynie połowa dział. Ostatecznie ustalona klasa fregat charakteryzowała się tym, że posiadały tylko jeden pokład działowy, ciągnący się przez prawie całą długość kadłuba i zakryty pokładem górnym. Na odkrytym pokładzie górnym ustawiano ponadto lżejsze działa i karonady (okręty liniowe miały więcej zakrytych pokładów działowych, a korwety miały całe uzbrojenie na odkrytym pokładzie górnym). Górny pokład fregat czasami bywał zakryty jeszcze jednym, lekkim pokładem ochronnym (spardekiem), który jednak nie stanowił pokładu działowego i nie ustawiano na nim dział. Fregaty klasycznej postaci miały działa nie na całej długości pokładu górnego, ale silniejsze jednostki tej klasy miały dwa pełne rzędy dział, mimo to lżejszych od dwurzędowych liniowców. Jako ciekawostkę należy dodać, że w I połowie XIX wieku (lata 1816-1845) Brytyjczycy przebudowali na duże fregaty część mniejszych 74-działowych okrętów liniowych, ścinając im kasztele i wyższe pokłady działowe. Mimo dużej siły ognia (działa 32-funtowe w głównej baterii), modyfikacja taka jednak nie była zbyt udana.


USS Constitution

Uzbrojenie XVIII i XIX-wiecznych fregat stanowiło 30-50 dział, z czego 20-30 najcięższych dział stanowiło główną baterię, usytuowaną na zakrytym pokładzie działowym. Największe francuskie i rosyjskie fregaty żaglowe I połowy XIX wieku miały do 60 dział. W drugiej połowie XVIII wieku typowym wagomiarem dział w głównej baterii były działa 12-funtowe, lecz na przełomie XVIII i XIX wieku, w okresie wojen napoleońskich, typowym wagomiarem artylerii głównej fregat stały się armaty 18-funtowe. Jako pierwsza w działa 24-funtowe została uzbrojona amerykańska seria dużych fregat typu Constitution, co dawało im dużą przewagę nad angielskimi odpowiednikami w wojnie brytyjsko-amerykańskiej 1812 roku. W ciągu następnych lat wagomiar uzbrojenia fregat rósł i fregaty połowy XIX wieku miały już na ogół takie same działa 32-funtowe w głównej baterii, jak okręty liniowe, lecz w mniejszej liczbie. Ciężar salwy burtowej fregat żaglowych I połowy XIX w. dochodził do 400-500 kg.

W latach 20. XIX wieku obok żagli na fregatach pojawiły się maszyny parowe. Początkowo stosowano je jedynie na niewielką skalę, z napędem bocznokołowym. Z powodu instalacji bocznych kół łopatkowych, fregaty te miały tylko po kilka - kilkanaście dział, w tym ciężkie działa (zwykle 68-funtowe) umieszczone obrotowo na pokładzie dziobowym i rufowym. Pod koniec lat 40. wprowadzono napęd śrubowy, po czym parowe fregaty śrubowe pojawiły się we wszystkich marynarkach wojennych i wkrótce wyparły fregaty żaglowe. Ich uzbrojenie stanowiło zwykle około 50 dział. Prędkość fregat parowych wynosiła zwykle 9-11 węzłów. Wszystkie fregaty parowe zachowały jednocześnie pomocnicze pełne ożaglowanie.

Począwszy od 1856, amerykańskie fregaty typu Merrimac zapoczątkowały schyłkowy okres wielkich fregat śrubowych, o wyporności 4000-6000 ton. Ciężar ich salwy burtowej wynosił ok. 600-700 kg. Pomimo zbudowania w Wielkiej Brytanii na początku lat 40. XIX wieku dwóch pierwszych fregat konstrukcji żelaznej, żelazo w konstrukcji okrętów nie przyjęło się aż do lat 60. XIX wieku i fregaty nadal budowano jako drewniane.

Od 1860 roku pojawiły się parowo-żaglowe fregaty pancerne, początkowo drewniane pokryte pancerzem, następnie całkowicie żelazne. Około lat 70. XIX wieku klasa fregat zanikła: fregaty pancerne przekształciły się w pancerniki, natomiast nieopancerzone fregaty wyewoluowały w klasę lekko opancerzonych lub nieopancerzonych krążowników, przejmujących dotychczasowe zadania fregat. Klasy te jeszcze do lat 80. zachowywały pomocnicze ożaglowanie, lecz nie było już używane w praktyce.

Nazwa fregat jako klasy okrętów pojawiła się ponownie podczas II wojny światowej.

fregaty pancerne
fregaty (okręty eskortowe)
fregaty rakietowe

Polska posiada jedynie dwie fregaty: ORP "Gen. K. Pułaski" i ORP "Gen. T. Kościuszko" (2008)
_________________
Pozdrawiam
PanDora



 
 
REKLAMA


Posty: 214
Wysłany: 2011-04-06, 22:36   Fregata / Pełnorejowiec

 
 
PanDora
Żaglomistrz



Posty: 214
Skąd: Gdańsk
Wysłany: 2011-04-06, 22:36   Fregata / Pełnorejowiec

Fregata (pełnorejowiec) – żaglowiec przynajmniej trzymasztowy (czasami cztero- i pięciomasztowy), niosący na wszystkich masztach ożaglowanie rejowe. Na ostatnim maszcie, poza żaglami rejowymi, znajduje się też żagiel gaflowy. Fregaty należą do największych żaglowców świata, a nosić mogą do sześciu pięter żagli (rzadko nawet siedem).


Christian Radich

Przykłady fregat (pełnorejowców):
• Dar Pomorza /1909, Prinzess Eitel Friedrich; 1926, Colbert; 1929, Pomorze/
• Dar Młodzieży /1988, bliźniacze Nadieżda, Mir, Drużba, Pałłada, Chersones pr. Zygmunt Choreń/
• Amerigo Vespucci /1931, Marynarka Wojenna Włoch/
• Danmark /1933, wł. rząd Danii/
• Georg Stage /1935, Dania/
• Christian Radich /1937, Norwegia; zagrał w filmie "Windjammer"/
• Libertad /1956, Marynarka Wojenna Argentyny/
• Stad Amsterdam /2000, Holandia, stalowa fregata zbudowana w stylu XIX-wiecznego klipra./
_________________
Pozdrawiam
PanDora



 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group
Template Chronicles v 0.2 modified by Nasedo

| | Darmowe fora | Reklama
Strona portalu